ΡΟΧΑΛΗΤΟ

Είναι ένα κοινό σύμπτωμα, τόσο κοινό που περνάει «απαρατήρητο» αν και μπορεί να είναι δηλωτικό μιας σοβαρής παθολογικής κατάστασης: το ροχαλητό αποτελεί την πιο κοινή απόδειξη αναπνευστικής δυσλειτουργίας κατά τη διάρκεια του ύπνου. Πρόκειται, όμως, πάντα για ένα ανησυχητικό σημάδι; Η απάντηση είναι όχι, μιας και οι περισσότεροι υγιείς άνθρωποι ροχαλίζουν κάποιες νύχτες σε κάποια φάση του ύπνου τους, ιδίως όταν είναι πολύ κουρασμένοι. Μελέτες έχουν δείξει ότι  περίπου το 30% του γενικού πληθυσμού ροχαλίζει κάθε φορά που κοιμάται, ενώ υπάρχει και ένα 80% που ροχαλίζει μόνο περιστασιακά. Κατά συνέπεια είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζουμε πότε πρέπει να απευθυνθούμε σε έναν ειδικό προκειμένου να κάνει διάγνωση της αιτίας που προκαλεί το σύμπτωμα.

Το ροχαλητό ορίζεται ως ο αναπνευστικός θόρυβος κατά τη διάρκεια του ύπνου που προέρχεται από τους κραδασμούς των φαρυγγικών τοιχωμάτων. Συνήθως είναι κάτι που εμφανίζεται στη μέση ηλικία οπότε και παρατηρείται μικρή στένωση του λαιμού που συνοδεύεται από τη μείωση του τόνου των μυών, ενώ μπορεί να είναι και ανατομικό θέμα (στραβό διάφραγμα, στενός λαιμός, λυκόστομα, αμυγδαλές και κρεατάκια συμβάλλουν, μεταξύ άλλων, στην εμφάνισή του). Επιπλέον, γνωρίζουμε ότι οι άνδρες λόγω της πιο περιορισμένης διόδου αέρα απ’ ό,τι οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να ροχαλίζουν.

Όταν οι αεραγωγοί είναι αποκλεισμένοι, όπως συμβαίνει όταν κάποιος υποφέρει από αλλεργική ρινίτιδα ή κοινό κρυολόγημα, η εισπνοή είναι πιο δύσκολη με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένα κενό στο λαιμό που μπορεί να έχει ως συνέπεια το ροχαλητό, το οποίο επίσης είναι κοινό στους παχύσαρκους ανθρώπους εξαιτίας του λίπους και του κακού μυϊκού τόνου. Επίσης το αλκοόλ, το κάπνισμα και ορισμένα φάρμακα μπορεί να αυξήσουν τη μυϊκή χαλάρωση. Μυϊκή χαλάρωση στο λαιμό δημιουργείται και όταν κάποιος κοιμάται ανάσκελα, με αποτέλεσμα να μπλοκάρεται ο αεραγωγός και να προκαλείται ροχαλητό.

Το περιστασιακό ροχαλητό συνήθως δεν είναι πολύ σοβαρό. Ωστόσο, όταν η εργώδης και θορυβώδης αναπνοή είναι χρόνια δεν υποδηλώνεται μόνο ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου οι αεραγωγοί δεν είναι εντελώς ανοιχτοί, αλλά πρόκειται για ένα προειδοποιητικό σημάδι για την εκδήλωση αποφρακτικής υπνικής άπνοιας, ενός συνδρόμου που έχει συσχετιστεί με τις αρρυθμίες, την υπέρταση και τα εγκεφαλικά επεισόδια. Αυτή είναι η πιο κοινή διαταραχή ύπνου, με κύρια χαρακτηριστικά, εκτός από το έντονο ροχαλητό, τη διακοπή της αναπνοής για περίπου 10 δευτερόλεπτα.

Με δεδομένο ότι ο κακός ύπνος έχει σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής, είναι πολύ σημαντικό να υπάρξει διάγνωση για το αίτιο. Το πλήρες ιστορικό του ασθενούς, η κλινική εξέταση προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν ανατομικές ανωμαλίες ή παθολογικές καταστάσεις και πιθανόν μια σπιρομέτρηση είναι τα πρώτα βήματα που κάνει ένας πνευμονολόγος εξειδικευμένος στην ιατρική ύπνου. Σε ήπιες περιπτώσεις συστήνεται αλλαγή στον τρόπο ζωής ή και κάποια επέμβαση (όπως στις αμυγδαλές), αλλά όταν υπάρχει ζήτημα υπνικής άπνοιας τότε προτείνεται να γίνει πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου (πολυσομνογράφημα).

Η μελέτη ύπνου είναι μια ανώδυνη εξέταση που γίνεται σε εξειδικευμένο εργαστήριο νοσοκομείων και απαιτεί παραμονή του ασθενούς καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Καλώδια-ηλεκτρόδια που τοποθετούνται στο κεφάλι και σε άλλα σημεία του σώματος συνδέονται με ένα ειδικό μηχάνημα προκειμένου να γίνει καταγραφή των λειτουργιών του εγκεφάλου και της καρδιάς, αλλά και καταγραφή της ροής του αέρα από το στόμα και τη μύτη. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης παρακολουθούνται οι κινήσεις του ασθενούς αλλά και οι μετρήσεις – άλλωστε, η μελέτη ύπνου αφορά και όσους έχουν νευρολογικές-νευρομυϊκές παθήσεις, παραϋπνίες, υπερυπνίες, αϋπνίες καθώς και αναπνευστικές, καρδιολογικές και μεταβολικές παθήσεις.