ΔΥΣΠΝΟΙΑ

Η δύσπνοια είναι ένα κοινό σύμπτωμα που οι γιατροί το βλέπουν τόσο στα ιατρεία τους όσο και στα τμήματα των επειγόντων περιστατικών, γι’ αυτό και μπορεί να σχετίζεται τόσο με μια απλή παθολογική κατάσταση όσο και με μια σοβαρή νόσο, ακόμα και απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Ως «δύσπνοια» περιγράφεται η δυσκολία στην αναπνοή που δεν οφείλεται σε φυσιολογικά αίτια, όπως συμβαίνει κατά τη διάρκεια της γυμναστικής, για παράδειγμα. Το λαχάνιασμα που συνήθως παρατηρείται εμφανίζεται αιφνιδίως, ενώ η δυσκολία στην εισπνοή και την εκπνοή κατά κανόνα είναι χρόνια ή οξεία, ανάλογα με τη χρονική διάρκεια των συμπτωμάτων.

Για να χαρακτηριστεί ως σύμπτωμα θα πρέπει να εμφανίζεται όταν κάποιος κάνει μια δραστηριότητα, όχι απαραιτήτως έντονη· τότε πρόκειται για δύσπνοια από προσπάθεια. Ωστόσο, μπορεί να είναι και σύμπτωμα κατά τη διάρκεια της ηρεμίας (δύσπνοια ηρεμίας), ή, σε πιο σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, όταν κάποιος δεν μπορεί να ανασάνει όσο είναι ξαπλωμένος, παρά μόνο σχεδόν καθιστός (παροξυσμική νυχτερινή δύσπνοια).

Οι ασθενείς συνήθως περιγράφουν ένα «φούσκωμα ή σφίξιμο στο στήθος», και τονίζουν ότι νιώθουν σαν να μην τους φτάνει ο αέρας. Συνήθως συνυπάρχουν και άλλα ευρήματα, όπως ταχυκαρδία, ταχύπνοια, κυάνωση και πυρετός. Επιπλέον η κλινική εξέταση είναι πιθανό να δείξει ελάττωση της κινητικότητας των ημιθωρακίων, αύξηση της προσθιοπίσθιας διαμέτρου του θώρακα, υπερτροφία των επικουρικών μυών της αναπνοής, πληκτροδακτυλία και συριγμό στην αναπνοή.

Τα αίτια μπορεί να είναι πολλά, αλλά κυρίως πρόκειται για ένα σύμπτωμα που υποδηλώνει βλάβη στο αναπνευστικό σύστημα (ΧΑΠ, άσθμα, πνευμονική εμβολή, πνευμονική ίνωση κ.ά.), βλάβη στην καρδιά (π.χ. καρδιακή ανεπάρκεια ή πνευμονικό οίδημα), ανεπάρκεια στα νεφρά ή στο ήπαρ, ανατομική βλάβη (ρινικοί πολύποδες, διογκωμένες αμυγδαλές, σκολίωση κ.ά), μέχρι αναιμία, υπερθυρεοειδισμό, παχυσαρκία, απόφραξη ανώτερων αναπνευστικών οδών. Ένα ακόμα ενδεχόμενο είναι η δύσπνοια να προκαλείται από ψυχολογικά αίτια, όπως οι αγχώδεις διαταραχές και οι κρίσεις πανικού.

Οποιαδήποτε αλλαγή στην αναπνοή θα πρέπει να σημάνει ένα καμπανάκι για τη λειτουργία του οργανισμού, γι’ αυτό και ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε πλήρη ιατρικό έλεγχο που περιλαμβάνει λήψη ιστορικού, κλινική εξέταση, ακτινογραφία θώρακα, σπιρομέτρηση, και άλλες εξετάσεις. Όταν η δύσπνοια που εμφανίζεται αιφνιδίως και είναι βασανιστική θα πρέπει να διερευνάται όσο το δυνατό γρηγορότερα. Οι δε ασθενείς που γνωρίζουν το λόγο θα πρέπει να επισημαίνουν στον θεράποντα γιατρό εάν υπάρχει επιδείνωση της κατάστασής τους.