ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ

Η αλλεργική ρινίτιδα είναι μια χρόνια αναπνευστική νόσος που περιγράφεται ως την αντίδραση του οργανισμού σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα, με τη γύρη να είναι το πιο κοινό. Στις ΗΠΑ θεωρείται ότι επηρεάζει το 10-30% των παιδιών και των ενηλίκων, και παρόμοια είναι τα ποσοστά και σε άλλες βιομηχανοποιημένες χώρες. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση άσθματος – το 60-80% όσων πάσχουν από αλλεργικό άσθμα πάσχουν ταυτόχρονα και από ρινίτιδα.

Αν και δεν θεωρείται απειλητική νόσος, εντούτοις έχει επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, τόσο σοβαρές που σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχει σύγκριση με αυτές του βρογχικού άσθματος. Παρ’ όλα αυτά, και παρά τα σχετικά επιδημιολογικά στοιχεία, μόλις στους μισούς ασθενείς έχει γίνει διάγνωση και μόνο ο ένας στους τέσσερις λαμβάνει τη σωστή θεραπεία.

Τα πρώτα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται στην προεφηβεία και στην εφηβεία, ή και μεταγενέστερα – οι 6 στους 10 νέους ασθενείς έχουν οικογενειακό ιστορικό. Η εμφάνιση αλλεργιών και αλλεργικών αντιδράσεων λόγω κληρονομικής προδιάθεσης (ατοπία) θεωρείται γενετικό νόσημα που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, και περιβαλλοντικούς.  Έτσι η ευαισθητοποίηση του ατόμου σε ένα ή περισσότερα αλλεργιογόνα είναι μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει από μήνες έως χρόνια.

Όταν ο οργανισμός εμφανίσει μια αντίδραση υπερευαισθησίας η κλινική εικόνα είναι πολύ χαρακτηριστική: καταρροή, μπούκωμα, φτέρνισμα και φαγούρα στη μύτη είναι τα πιο κοινά συμπτώματα. Επιπλέον, ο ασθενής ενδέχεται να αναπνέει από το στόμα, να έχει ξηρό φάρυγγα και να βήχει εξαιτίας των εκκρίσεων από τη μύτη, που ερεθίζουν το λαιμό. Η δε στοματική αναπνοή εξαιτίας της αλλεργικής ρινίτιδας αλλάζει την καθημερινότητα του ατόμου, το οποίο κάποια στιγμή αρχίζει να μην κοιμάται καλά και κατά συνέπεια μπορεί να νιώθει υπνηλία και κεφαλαλγία, να είναι ευερέθιστο και να έχει μειωμένες σχολικές ή επαγγελματικές επιδόσεις.

Σημάδια που «προδίδουν» είναι οι μαύροι κύκλοι κάτω από τα μάτια, ο «αλλεργικός χαιρετισμός» (σκούπισμα της μύτης με την παλάμη), η εγκάρσια ρυτίδωση της μύτης λόγω της συνεχούς τριβής και το αδενοειδές προσωπείο, δηλαδή η αναπνοή με συνεχώς ανοιχτό το στόμα. Σε χρόνιες περιπτώσεις στις διαταραχές ύπνου περιλαμβάνονται το ροχαλητό και η υπνική άπνοια, αλλά και η αδυναμία όσφρησης, τα βουλωμένα αυτιά (δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας) και η φλεγμονή των ρινικών κοιλοτήτων (παραρρινοκολπίτιδα).

Η διάγνωση γίνεται με τη λήψη λεπτομερούς ιστορικού και με την κλινική εξέταση. Και τα δύο συσχετίζονται με τα αποτελέσματα των τεστ που γίνονται για την ανεύρεση των υπεύθυνων για τα συμπτώματα αλλεργιογόνων. Επιπλέον, κάθε περιστατικό ταξινομείται στις δύο κατηγορίες που προτείνει η ομάδα ARIA (Allergic rhinitis and its impact on asthma) σε συνεργασία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Έτσι, η αλλεργική ρινίτιδα μπορεί να είναι διαλείπουσα (εμφάνιση συμπτωμάτων λιγότερο από τέσσερις μέρες, είτε λιγότερο από τέσσερις συνεχόμενες εβδομάδες), ή εμμένουσα, ενώ η βαρύτητά της εκτιμάται από την επίδραση στην ποιότητα ζωής (ήπια διαλείπουσα, μέτρια προς σοβαρή διαλείπουσα και ήπια εμμένουσα, είτε μέτρια προς σοβαρή εμμένουσα).

Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας εξαρτάται από τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Σε ορισμένες περιπτώσεις συνιστάται η αποφυγή των αλλεργιογόνων, όπως σκόνη, ακάρεα, τρίχες ζώων, καπνός, γύρη κ.α., ενώ τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη διαχείριση των συμπτωμάτων συνήθως είναι αντιαλλεργικά, αποσυμφορητικά, ανταγωνιστές των υποδοχέων των λευκοτριενίων και ρινικά σπρέι. Πλέον υπάρχει η δυνατότητα της ανοσοθεραπείας προκειμένου να θωρακιστεί το ανοσοποιητικό. Κάθε αγωγή θα πρέπει να είναι υπό την επίβλεψη του θεράποντος γιατρού, ο οποίος μπορεί να συστήσει και ένα διαιτολόγιο αλλά και μικρές αλλαγές στον τρόπο ζωής.

Σε κάθε περίπτωση εάν η αλλεργική ρινίτιδα αφεθεί χωρίς θεραπεία μπορεί να υπάρχουν επιπλοκές όπως ρινικοί πολύποδες, μολύνσεις στο μέσο αυτί, ιγμορίτιδα, ακόμα και άσθμα σε βαριές περιπτώσεις.